Aan iedereen die vandaag iemand moet missen

Het wordt beter. En ik weet dat dit niet is wat je wilt horen.

In de eerste jaren na het verlies lees je het in elk boek dat ook maar een beetje over rouw gaat: ‘de tijd heelt de wonden’, ‘de pijn gaat niet weg, maar wordt draaglijker’, ‘rouw is een levenslang proces’. En ja, ik begrijp als geen ander dat je dat boek gewoon tegen de muur wilt gooien.

Niets of niemand kon mij er van overtuigen dat het ooit beter zou worden. Want hoe kon ik nu verdergaan met een leven waar mijn mama geen deel meer van uitmaakt? Hoe kon ik ooit genieten van mijn jaren in het middelbaar als dat plekje aan de keukentafel nooit meer zou worden opgevuld? Hoe kon ik überhaupt ooit weer gelukkig zijn?

Ik had kunnen luisteren, mezelf kunnen pushen, maar eigenlijk wou ik niet overtuigd worden. Want wat voor zin heeft het om over de toekomst na te denken als dat in het heden niet eens lukt? Elke dag, elke minuut, elke seconde draaide rond mezelf gaan aanpassen aan een nieuw leven. Een leven zonder mijn mama.

“Rouw is liefde die nergens heen kan”

Ik kon nog zoveel zelfhulpboeken gelezen hebben, zo vaak naar de psycholoog gegaan zijn of ontelbare keren mijn hart gelucht hebben bij vrienden. Niets gaat op tegen het feit dat je het uiteindelijk gewoon zelf moet doen. Jij moet erdoor. Jij bent degene die elke dag weer beslist uit je bed te komen en de confrontatie aan te gaan met die leegte. Je kan er niet onderuit, maar laat dat nu net het begin zijn van een eindeloos doorzettingsvermogen. Het begin van een band die steeds sterker wordt nu je pas écht gaat beseffen wat die persoon voor jou heeft betekend. “Rouw is liefde die nergens heen kan”, heb ik ooit gelezen. En daar ben ik het volledig mee eens.

Of ik hiermee bewijs dat het inderdaad beter wordt? Ik denk het niet. Niemand kan dat bewijzen, want rouw slaat eigenlijk nergens op. Het is geen proces dat mooi op te delen valt in stapjes waarbij de laatste ‘het aanvaarden van het verlies’ is. Het is geen proces waarbij je elke dag gaat afvinken hoe ver je eigenlijk al staat. Het is een onbewust en tegelijk ook bewust proces. Een proces dat zich op elk moment van de dag op de achtergrond afspeelt, dat constant aanwezig is. In zowel elke lach als elke traan; in zowel de kleinste dagdagelijkse dingen als de grootste mijlpalen in het leven; in anderen om jou heen en in jezelf. Het is er altijd.

“Naarmate de tijd verstrijkt slaat die verdeling tussen het bewuste en onbewuste om.”

Maar… Naarmate de tijd verstrijkt slaat die verdeling tussen het bewuste en onbewuste om. Je denkt minder aan de persoon die je verloren bent, gelukkige herinneringen nemen de bovenhand en het gemis wordt omgezet naar een kracht die niet te beschrijven valt. Je wordt sterker en creëert een nieuwe identiteit waarbij dat verlies een enorm grote rol speelt, een positieve rol. Met andere woorden: rouw overleef je niet, rouw wordt geleefd.

En ja, er zijn dagen dat het bewuste toch weer even op de voorgrond komt. De dag waarop mijn mama overleden is zal er elk jaar zo eentje blijven. Net als haar verjaardag en Moederdag, maar ook de grote momenten als afstuderen en de dag dat ik ooit zelf mama word. Daar verandert niets aan en dat hoeft ook niet. Het verlies heeft mij gemaakt tot wie ik vandaag de dag ben; en daar ben ik trots op.

“Rouw overleef je niet, rouw wordt geleefd.”

Dus of ik er na 10 jaar uiteindelijk van overtuigd ben geraakt dat het beter wordt?
Nee. Maar het wordt wel beter.